Johann Jakob Scheidenmantel

 

(1734–1777), duchowny luterański, pierwszy pastor zboru ewangelicko-augsburskiego w Warszawie.
Urodził się w Erfurcie w Turyngii. Był synem Volkmara Gottfrieda i Marii Sybilli ze Stenglów. W roku 1760 mieszkał w Wieliczce, skąd powołano go do zboru w Prelipczach koło Zaleszczyk; w 1762 r. udał się w podróż po Zachodniej Europie, by zebrać fundusze na jego rozwój. W 1766 r. został kaznodzieją duńskiego rezydenta w Warszawie Armanda Mestral de Saint-Saphorin. Pierwsze oficjalne nabożeństwo ewangelickie odprawił 21 czerwca 1767 r. W 1771 r. podjął próbę podporządkowania stołecznego zboru jurysdykcji posła duńskiego, co w praktyce oznaczałoby zależność od ambasadora rosyjskiego. Pomysł został udaremniony przez Piotra Teppera i Michała Grölla, jednak przyczynił się do powstania wieloletniego konfliktu w środowisku warszawskich luteranów. Do 1775 r. pełnił funkcję pastora przy poselstwie duńskim, ale w rzeczywistości wykonywał obowiązki duszpasterza warszawskiego zboru ewangelicko-augsburskiego. W 1775 r. został oficjalnie pierwszym pastorem w samodzielnym zborze warszawskim. Uzyskał zezwolenie i dotacje na otworzenie szkoły parafialnej. W 1776 r. występował jako doradca ewangelickich nauczycieli warszawskich w sporze z Komisją Edukacji Narodowej. Zmarł nagle 6 lutego 1777 r. w Warszawie, pochowano go na cmentarzu ewangelickim w Lesznie (w 1821 r. jego zwłoki zostały przeniesione na cmentarz Wolski).

[Na podstawie: biogram autorstwa Wojciecha Kriegseisena, Polski Słownik Biograficzny]