Juliusz Bursche

 

(1862–1942), duchowny ewangelicki, biskup.
Przyszedł na świat 19 września w Kaliszu jako syn Ernesta i Matyldy Müller. Miał trzech braci: Emila, Edmunda i Teodora (architekta). W 1885 r. poślubił Annę Helenę Krusche (zm. 1952), córkę współwłaściciela przędzalni bawełny w Pabianicach, która urodziła mu troje dzieci: Helenę, Anielę i Stefana (późniejszego dyrektora pabianickiej fabryki). Rodzina Burschów pochodziła z Bawarii, którą opuściła w początkach XVII w., uciekając przed prześladowaniami religijnymi. Pod koniec XVII w. przez Czechy dotarła do Polski, gdzie się na stałe osiedliła. W okresie I wojny światowej część jej członków spolszczyła nazwisko na Bursze. Juliusz ukończył gimnazjum w Warszawie, a później studia teologiczne w Dorpacie. W latach 1895–1904 pełnił funkcję radcy Konsystorza ewangelicko-augsburskiego, w 1904 r. został mianowany przez cara Mikołaja II superintendentem Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Królestwie Polskim, a rok później otrzymał godność biskupa (podniesienie w hierarchii kościelnej). W 1918 r. zasiadł w Radzie Stanu, a od 1928 r. stał na czele Rady Kościołów w Polsce, pełniąc równocześnie funkcję biskupa kościoła ewangelicko-augsburskiego w II RP. W 1936 r. wydał manifest do ewangelików polskich potępiający ideologię hitlerowską. Roztoczył opiekę nad szkolnictwem ewangelickim w Warszawie. Występował jako obrońca niezawisłości polskiego Kościoła ewangelickiego w Niemczech. W 1939 r. został aresztowany. Zmarł po torturach w szpitalu więziennym w Berlinie. Całą jego rodzinę spotkały represje za odmowę przynależności do narodu niemieckiego. Na pomniku grobowym napisano: „Męczennik za sprawy Kościoła i Narodu”.

[Na podstawie: Stanisław Herbst (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa 1975; Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI–XX w., Bielsko Biała 1998]