Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

(1826–1864), ostatni dyktator powstania styczniowego.
Pierwszy z Trauguttów przybył do Polski z Saksonii jako oficer gwardii Augusta II Mocnego. Dziadek Romualda, Jakub, brał udział w powstaniu kościuszkowskim. Romuald urodził się 16 stycznia we wsi Szostaków (powiat brzeski), którą dzierżawił jego ojciec. Matka, Alojza Błocka, zmarła, gdy miał dwa lata. Wychowująca go babka wpoiła mu wartości patriotyczne i katolickie. Postanowił poświęcić się karierze wojskowej. W latach 1845–1861 był oficerem armii carskiej, brał udział w kampanii węgierskiej i wojnie krymskiej, wykładał w Instytucie Wojskowym w Petersburgu. Po powrocie z kampanii węgierskiej ożenił się z Anną Pikiel, córką jubilera. Urodziła mu dwie córki, Annę i Alojzę. W 1861 r. został na własną prośbę zdymisjonowany. W roku 1863 od maja do lipca walczył w oddziale powstańczym pod Kobryniem, a od 26 sierpnia w Warszawie, gdzie nawiązał kontakt z Wydziałem Wojny Rządu Narodowego i otrzymał awans na generała. Po upadku rządu „czerwonych” 17 października przejął władzę dyktatorską. Mieszkał przy ul. Smolnej 3. Został aresztowany 11 kwietnia 1864 r. i 5 sierpnia stracony na stokach Cytadeli wraz z dyrektorami wydziałów Rządu Narodowego: Romanem Żulińskim, Józefem Toczyńskim, Rafałem Krajewskim i Janem Jeziorańskim.

[Na podstawie: Joanna Rusin, Człowiek świętego imienia. Legenda Traugutta w piśmiennictwie polskim w XIX i XX wieku, Rzeszów 2002; Stanisław Herbst (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa 1975]