Straus
Rodzina pochodzi z Pegau pod Lipskiem. Około 1740 r. przybył do Warszawy Johann Gottfried Strauss, z zawodu hafciarz. Wkrótce dał się poznać jako działacz miejscowej społeczności ewangelickiej. W ślad za nim do Warszawy przybył bratanek – Christian Gottlieb Strauss (1753–1814), który w czasach panowania króla Stanisława Augusta mianowany został krojczym, a następnie szatnym dworu. Monarcha nadał mu w 1790 r. szlachectwo z herbem Struś i wówczas imiona i nazwisko zostały spolszczone. Miał trzech synów: Fryderyka Krystiana, właściciela pracowni krawieckiej, Krystiana Bogumiła, producenta stylowych mebli, i Henryka Krzysztofa (1783–1850), jubilera. Syn Henryka Krzysztofa, Henryk junior (1839–1901), również jubiler, został aresztowany i osadzony w warszawskiej cytadeli w 1862 r. za wykonywanie zakazanych wyrobów galanteryjnych z patriotycznymi emblematami. Jego dwie siostry, Anna (1829–1912) i Karolina (1833–1909), były primabalerinami Teatru Wielkiego w Warszawie. Stanisław Antoni Straus (1865–1942), prawnuk Krystiana Bogumiła, szatnego królewskiego, mechanik elektrotechnik, był właścicielem sklepu z barometrami, termometrami i manometrami przy ul. Nowy Świat 45, a później Nowy Świat 5. W 1911 r. uruchomił wytwórnię manometrów w Rembertowie, a w 1915 otworzył nowy samodzielny sklep przy Alei Jerozolimskiej 22. Jego brat, Adolf Jan Straus (1862–1918), prowadził zakład optyczny przy Nowym Świecie 45, a następnie przy Marszałkowskiej 109. Firma przetrwała w tym miejscu do powstania warszawskiego, natomiast wytwórnia manometrów w Rembertowie, przejęta po śmierci Stanisława Antoniego przez jego syna Seweryna (1905–1983), kontynuowała produkcję w czasie wojny, w tym tajną produkcję granatów dla AK. Wkrótce po wojnie fabrykę upaństwowiono. Seweryn otworzył w 1953 r. prywatny zakład galwanizerski, ale firma po kilku latach upadła, więc do emerytury pełnił kierownicze stanowisko w Fabryce Termometrów i Manometrów „INCO” w Jeziornie k. Warszawy.
Wszyscy Strausowie brali czynny udział w walce o wyzwolenie ojczyzny i w jej obronie, zarówno podczas I wojny światowej, jak i w latach 1919 i 1920. W 1919 r. zginęli na Kresach Wschodnich w ich obronie Edmund Konstanty Straus, syn Stanisława Antoniego, oraz Lucjan Ludomir Straus, syn Karola Franciszka. W obronie Warszawy we wrześniu 1939 r. zginęli: synowie Stanisława Antoniego Tadeusz Karol i Mieczysław oraz Zbigniew Emil, prawnuk Krystiana Bogumiła, natomiast w powstaniu warszawskim polegli: Janusz Straus (ur. 1901), żołnierz AK, praprawnuk Krystiana Bogumiła, oraz Tadeusz Zbigniew Straus (ur. 1922), żołnierz AL, praprawnuk Fryderyka Krystiana.
Strat wojennych nie dało się odrobić. Po zakończeniu wojny nieliczni pozostali przy życiu Strausowie aktywnie włączyli się do odbudowy Warszawy ze zniszczeń wojennych oraz uruchamiania działalności produkcyjnej i handlowej, wykorzystując nabyte kwalifikacje i umiejętności.
Obecnie w Warszawie mieszkają: Ryszard Straus, politolog i menedżer, starszy syn Witolda Strausa (zm. w styczniu 2011), historyka i obrońcy warszawskich zabytków, praprawnuk Krystiana Bogumiła, oraz Jan Straus, inżynier elektryk, pracownik firmy „Renault-Polska”, syn Zdzisława, jubilera, żołnierza powstania warszawskiego, praprawnuk Fryderyka Krystiana. (WS)
