Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

(1788-1866) – herbu Szembek, hrabia, generał dywizji w powstaniu listopadowym.

Pochodził ze spolonizowanej rodziny niemieckiego pochodzenia, która dała Polsce m.in.: dwóch prymasów, kanclerza wielkiego koronnego, dwóch wojewodów, kilku kasztelanów. Protoplastą rodu był Bartłomiej Szembek, mieszczanin krakowski, który w 1557 roku miał otrzymać szlachectwo niemieckie, a kilka lat później indygenat polski.

Piotr urodził się 14 grudnia 1788 roku w Warszawie, był synem Ignacego i Kunegundy z Walewskich. Ukończył Akademię Wojskową w Berlinie. Uczestniczył w kampanii napoleońskiej przeciwko Prusom w randze podporucznika. Został wówczas odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari i awansował na stopień kapitana. Brał udział w wojnie Księstwa Warszawskiego z Austrią 1809 roku, a następnie w wojnie z Rosją 1812 roku. Odznaczył się w obronie Gdańska przed armią rosyjską, za co otrzymał Krzyż Kawalerski Legii Honorowej. Był dowódcą batalionu strzelców pieszych w armii Królestwa Polskiego, wówczas awansował na pułkownika. Wyróżniał się znajomością regulaminów, uważano go za odważnego, uczciwego i ambitnego, ale bez talentu i w dodatku kłótliwego. Cieszył się zaufaniem księcia Konstantego. W dniu 12 maja 1829 roku, podczas koronacji Mikołaja I na króla Polski, awansował do stopnia generała brygady.

Po wybuchu powstania listopadowego spotkał się z księciem Konstantym, którego zapewnił o swojej lojalności, proponując mu nawet by ten stanął na czele powstania. Rychło zmienił jednak zdanie i dołączył do powstańców. Na czele swojego pułku wkroczył do Warszawy witany owacyjnie przez ludność miasta. Został mianowany członkiem Rady Wojennej i gubernatorem Warszawy, funkcję tę jednak sprawował niecałe dwa tygodnie. Po złożeniu dyktatury przez Chłopickiego pełnił tymczasową funkcję zastępcy naczelnego wodza powstania. Jako dowódca 4. Dywizji Piechoty uczestniczył w bitwach: pod Wawrem i pod Olszynką Grochowską. Skonfliktowany z naczelnym wodzem gen. Janem Skrzyneckim podał się 17 marca do dymisji, kontynuował jednak działalność wojskową jako ochotnik w korpusie generała Juliana Sierawskiego. Po dymisji Skrzyneckiego został przywrócony do służby w stopniu generała dywizji,  nie odegrał już jednak większej roli. Po upadku powstania osiadł w majątku rodowym Siemianice koło Kępna w Poznańskiem, gdzie angażował się w życie lokalnej społeczności – m.in. ufundował kościół św. Idziego w Siemianicach, dzięki jego staraniom powstał przytułek dla starców i szkoła. Władze rosyjskie za udział w powstaniu listopadowym skazały go na konfiskatę dóbr. Wspierał powstanie styczniowe – przeznaczając swój pałac na punkt przerzutu broni do zaboru rosyjskiego. Zmarł 21 czerwca 1866 r. w Siemianicach, gdzie został pochowany. Z małżeństwa z Fryderyką Henriettą Bécu de Tavernier (1792-1870), córką ławnika gdańskiego Ottona i Krystyny von Prolius miał syna Aleksandra (1814-1884). Imieniem Szembeka został nazwany plac i bazar na warszawskim Grochowie oraz warszawskie Gimnazjum nr 22.

Na podstawie: PSB – biogram Michała Baczkowskiego, PSB t. 48, zeszyt 196. Warszawa-Kraków 2012 i Polski Słownik Biograficzno-Genealogiczny, 2012, wikipedia.pl