Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

(1879-1964) - do 1915 r. Schoeneich, lekarz pediatra, organizator służby zdrowia, społecznik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Urodził się 3 maja 1879 roku w Warszawie. Pochodził ze spolonizowanej w XIX wieku rodziny niemieckich osadników wyznania ewangelicko-reformowanego. Był synem Edwarda Schoeneicha (ok. 1830-1879), właściciela niewielkiego gospodarstwa i wiatraka na Woli (stał przy dzisiejszej ul. Bema) w Warszawie i Emilii z domu Wanke (1836-1925) z rodziny o korzeniach holenderskich. Miał sześcioro rodzeństwa.

Po ukończeniu gimnazjum studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Odbył staż w klinikach w Berlinie. Po powrocie do kraju rozpoczął praktykę lekarską w Szpitalu Anny-Marii dla dzieci w Łodzi. Po kilku latach został naczelnym lekarzem tego szpitala i ordynatorem oddziału wewnętrznego. Wyjechał za granicę by zapoznać się z prowadzeniem szpitali, klinik i placówek pediatrycznych w różnych miastach Europy. Po powrocie uruchomił w łódzkim szpitalu pierwszy w Królestwie Polskim oddział dla niemowląt oraz salę dla dzieci gruźliczych. Równocześnie prowadził praktykę pediatryczną jako lekarz zakładów włókienniczych Henryka Grohmana, a także lekarz szkolny i domu sierot. Udzielał się w organizacjach społecznych, m.in.: jako członek zarządu Towarzystwa „Kropla Mleka”, członek Towarzystwa Lekarskiego, wygłaszał odczyty w ramach Towarzystwa Krzewienia Oświaty i Towarzystwa Higienicznego. W 1913 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie został ordynatorem i pomocnikiem naczelnego lekarza Szpitala im. Karola i Marii, Józefa Brudzińskiego.

Po wybuchu I wojny światowej włączył się w organizację publicznej służby zdrowia. Powołany przez Komitet Obywatelski m. Warszawy na naczelnego lekarza Sekcji Sanitarnej przyczynił się m.in. do powstania 35 oddziałów lekarskich z ambulatoriami, 16 szpitali czasowych dla chorych zakaźnie i kilku domów izolacyjncych. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy w sierpniu 1915 roku zmienił niemiecką pisownię nazwiska na polską. W okresie okupacji niemieckiej objął funkcję lekarza naczelnego Wydziału Opieki nad Dziećmi, wg jego planu zorganizowano sieć placówek społeczno-higienicznych dla dzieci.

W 1918 roku został kierownikiem w Mininsterstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, przejmował od Niemców i Austriaków instytucje sanitarne i tworzył urzędy zdrowia publicznego w Polsce. W 1921 roku został lekarzem naczelnym Szpitala dla dzieci im. Karola i Marii w Warszawie. Był współautorem memoriału, który stał się podstawą artykułu 103 Konstytucji RP z 1921 roku dotyczącego opieki nad macierzyństwem, dziećmi i młodzieżą. W 1922 roku otrzymał stopień doktora medycyny. Odtąd wykładał pediatrię kliniczną na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1930 roku także opiekę społeczną na Wydziale Teologii Ewangelickiej tej uczelni. W 1929 roku został profesorem tytularnym.

W 1921 roku zainicjował wydawanie czasopisma „Pediatria Polska”, pisma które redagował przez 12 lat. W latach 1923-31 był też współredaktorem pisma „Opieka Nad Dzieckiem”.Zasiadał we władzach wielu różnych organizacji. Był współzałożycielem Towarzystwa Medycyny Społecznej, a także Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Szpitalnictwa, przewodniczył Sekcji Pediatrycznej Międzynarodowego Towarzystwa Szpitalnictwa, działał także w izbach lekarskich (był prezesem Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej i wiceprezesem Naczelnej Izby Lekarskiej).

Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Warszawy przez Niemców został pozbawiony stanowiska dyrektora Szpitala im. Karola i Marii. Odtąd prowadził tylko prywatną praktykę i zajmował się pisaniem. Brał także udział w tajnych naradach poświęconych organizacji służby zdrowia w przyszłej Polsce. Podczas powstania warszawskiego opiekował się rannymi żołnierzami w placówce sanitarnej przy ul. Brzozowej na Starym Mieście.Po wyzwoleniu Warszawy w lutym 1945 roku wznowił wykłady na Wydziale Lekarskim UW, przyczynił się do utworzenia tam Katedry Pediatrii, którą objął w 1947 roku. Przeniósł zniszczony szpital Karola i Marii na ul. Działdowską i doprowadził do jego uruchomienia. Ponownie wykładał opiekę społeczną na Wydziale Teologii Ewangelickiej UW i wznowił działalność w izbach lekarskich.Był autorem licznych artykułów, poradników i podręczników o tematyce pielęgnacji, higieny i opieki dzieci.Zmarł 23 października 1964 r. i został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie. Był odznaczony wieloma odznaczeniami i medalami państwowymi, m.in. Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, trzykrotnie Złotym Krzyżem Zasługi.W małżeństwie z Eugenią Pianko (1883-1953) miał syna Aleksandra – sportowca i dziennikarza sportowego oraz córkę Marię zamężną z włoskim inżynierem i mieszkającą we Włoszech.

Na podstawie: PSB t. 48, zeszyt 197, Warszawa-Kraków 2012, autor opracowania biogramu: Stanisław Tadeusz Sroka oraz wikipedia.pl