Polacy z wyboru
Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku

4.04.2019 -5.05.2019 w ramach cyklu wykładów „Luteranie wczoraj i dziś” zorganizowanych przez  Wolskie Centrum Kultury, zaprezentowano w klubie Otwarta Kolonia przy ul. Górczewskiej 15 kolejną odsłonę wystawy "Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku". Partnerami projektu byli:: Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Warszawie, Społeczny Uniwersytet Historii Woli, Kolonia Wawelberga Stowarzyszenie Mieszkańców i Przyjaciół, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Dom Spotkań z Historią, Jestem z Woli.
 

19.11. 2018 roku w Domu Spotkań z Historią odbyła się uroczysta gala podsumowująca konkurs „Polacy z wyboru w walce o Niepodległą”. Na uroczystości zgromadzili się uczniowie i nauczyciele biorący udział w konkursie, przedstawiciele rodzin bohaterów projektu ( Boernerów, Szlenkierów, Weiglów, Wedlów) oraz organizatorzy (  przedstawiciele Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Domu Spotkań z Historią). Jury w składzie: Małgorzata Fałkowska-Warska (DSH), Tomasz Markiewicz (FWPN), Tadeusz W. Świątek (varsavianista, współtwórca projektu „Polacy z wyboru”), Arkadiusz Walczak (WCIES), Krzysztof Wittels (współtwórca projektu „Polacy z wyboru”), jednogłośnie zadecydowało o nieprzyznaniu nagrody głównej (jaką była wycieczka do Berlina dla zwycięskiego zespołu), lecz o przydzieleniu trzech równorzędnych wyróżnień , a wraz z nimi nagród rzeczowych (głośniki bezprzewodowe oraz powerbanki).
 

Konkurs wzbudził zainteresowanie wystawą mobilną FWPN i DSH „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku”, którą od 15 listopada do 31 grudnia 2018 roku można było oglądać w sali konferencyjnej w Zespole Szkół Samochodowych i Licealnych nr 2 przy al. Jana Pawła II 69 w Warszawie.

Niezależnie od konkursu od marca do listopada 2018 roku  w Domu Spotkań z Historią odbyły się warsztaty dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych z zastosowaniem scenariuszy przygotowanych na podstawie wydanego w 2015 roku przez FWPN pakietu edukacyjnego „Polacy z wyboru”. W warsztatach wzięło udział ok.  3 tys. uczniów.

W ramach projektu „Polacy z wyboru” w 2018 roku został zorganizowany konkurs „Polacy z wyboru w walce o Niepodległą” dla uczniów szkół warszawskich i z województwa mazowieckiego. Ogłoszenie konkursu poprzedziło seminarium dla nauczycieli historii zorganizowane 12.04.2018 roku w Domu Spotkań z Historią (DSH) z udziałem Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych (WCIES) i FWPN.  Odbyły się warsztaty poświęcone metodzie projektu, a współautor projektu, Krzysztof Wittels, wprowadził uczestników w tematykę pod kątem merytorycznym, prezentując  sylwetki wybranych osób pochodzenia niemieckiego biorących udział w walce o niepodległość Polski. Podczas seminarium ogłoszono konkurs „Polacy z wyboru w walce o Niepodległą” odnoszący się do 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Organizatorzy zaprezentowali sylwetki Ignacego Boernera, Wandy Gertz, Władysława Andersa, Gustawa Orlicz-Dreszera oraz bp. Juliusza Burschego. 12 kwietnia 2018 roku konkurs został oficjalnie ogłoszony na stronach  internetowych DSH i FWPN. 31 maja 2018 roku upłynął termin zgłoszeń do konkursu, w którym udział wzięły 23 zespoły ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Na szczególną uwagę zasługuje zainteresowanie się konkursem szkół spoza Warszawy oraz uczniów ze szkół zawodowych. Do 17 października 2018 roku nadesłano 16 prac (siedem ze szkół podstawowych oraz dziewięć ze szkół ponadpodstawowych). W konkursie uczestniczyło 60 uczniów, w tym zespoły nie tylko z Warszawy, ale także z innych miejscowości województwa mazowieckiego. Uczniowie przygotowywali prace pod kierunkiem nauczycieli. Możliwe były różne formy prac (film,  audycja radiowa, prezentacja i wystawa multimedialna, tekst, książka, reportaż, folder, przewodnik, kolaż, gra miejska, spacer miejski). Była to druga edycja konkursu „Polacy z wyboru”. Pierwsza odbyła się w 2015 roku.
 

Natomiast w dniach 22.11 – 22.12.2016 roku wystawa FWPN „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” była prezentowana w gmachu XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja przy pl. S. Małachowskiego 1 w Warszawie. Ekspozycja uświetniła obchody 110-lecia istnienia szkoły. Wielu bohaterów projektu „Polacy z wyboru” to jej wychowankowie.
 

Od 14 października 2015 roku Dawna Fabryka Norblina przy ulicy Żelaznej 51 w Warszawie gościła wystawę „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku”. Organizatorzy wystawy Fundacja Otwartego Muzeum Dawnej Fabryki Norblina i Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej zorganizowali finisaż wystawy, który odbył się w piątek 15 kwietnia 2016 roku. W związku z przypadającą 13 kwietnia 2016 roku 180. rocznicą urodzin Teodora Wernera, współzałożyciela fabryki i późniejszej spółki Norblin, Bracia Buch i T. Werner podczas finisażu  został pokazany film dokumentalny z serii „Saga rodów” o rodzinie Wernerów, produkcji TVP  3. O Teodorze Wernerze opowiedziała jego prawnuczka Ewa Werner-Gzyra, a współautor wystawy Tadeusz W. Świątek wygłosił odczyt o fabrykach założonych w sąsiedztwie Norblina przez przemysłowców pochodzenia niemieckiego.
 

W dniach 26–28.02.2016 roku zorganizowano wycieczkę dla nauczycieli (opiekunów zwycięskich prac) do Berlina, podczas której zwiedzili oni Wyspę Muzeów, plac Poczdamski, pomnik Pomordowanych Żydów Europy, Kopułę Bundestagu oraz redakcję magazynu polsko-niemieckiego „Dialog” i berlińskie biuro FWPN.
 

15.12.2015 roku w dawnej Fabryce Norblina odbył się uroczysty finał konkursu „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku”, do którego zgłoszono 16 prac zespołowych. Jury w składzie: Tomasz Markiewicz (FWPN), Magdalena Wiśnioch (metodyczka historii m.st. Warszawy), Krzysztof Wittels (FWPN), Anna Ziarkowska (DSH), pod przewodnictwem Arkadiusza Walczaka (dyrektor Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń) przyznało trzy pierwsze nagrody w kategoriach: szkoły podstawowe, gimnazja i licea, oraz sześć wyróżnień.
 

10.06.2015 w DSH odbyło się seminarium dla nauczycieli warszawskich szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, podczas którego ogłoszono konkurs na najciekawszy projekt edukacyjny dotyczący losu warszawian o niemieckich korzeniach i ich wkładu w życie społeczne, gospodarcze i kulturalne stolicy. Podczas seminarium nauczyciele zapoznali się ze sposobami pracy z przewodnikiem „Polacy z wyboru”, a ponadto z procedurą zgłaszania prac i regulaminem konkursu. Dla nauczycieli biorących udział w konkursie przewidziano nagrody w postaci trzech dwuosobowych wycieczek do Berlina, a dla uczniów – atrakcyjne nagrody rzeczowe ufundowane przez FWPN, DSH oraz grupę Capital Park SA. Prace konkursowe można było składać do 30 listopada 2015 roku. W wakacje 2015 DSH prowadził warsztaty dla młodzieży w ramach akcji „Lato w mieście” z wykorzystaniem scenariuszy opartych na przewodniku. Od 14 października konkursowi towarzyszyła kolejna prezentacja wystawy mobilnej „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku”, która została otwarta w dawnej Fabryce Norblina przy ul. Żelaznej w Warszawie. Wystawa autorstwa Tomasza Markiewicza, Tadeusza W. Świątka i Krzysztofa Wittelsa była prezentowana w Fabryce Norblina do 15 kwietnia 2016 roku.
 

W marcu 2015 roku Krzysztof Wittels i Joanna Góral-Wojtalik, autorzy wydanego przez FWPN w 2015 roku przewodnika dla nauczycieli gimnazjalnych „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku”, przedstawili publikację 35 nauczycielom z warszawskich i podwarszawskich gimnazjów w ramach kursu doskonalącego nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie pt. „XX wiek okiem dokumentalisty” zorganizowanego przez Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, instytucję edukacyjną m.st. Warszawy (WCIES). Była to pierwsza prezentacja pakietu edukacyjnego w środowisku nauczycieli. Podstawowy cel przewodnika to zapoznanie uczniów z dorobkiem wybranych bohaterów projektu „Polacy z wyboru” – wybitnych warszawian niemieckiego pochodzenia. Publikacja mieściła się w zakresie podstawy programowej Ministerstwa Edukacji Narodowej realizowanej w gimnazjach w ramach dwóch przedmiotów: historii i wiedzy o społeczeństwie. Uczniowie mieli obowiązek realizowania własnych projektów edukacyjnych. Pakiet edukacyjny „Polacy z wyboru” jest atrakcyjną propozycją takiego projektu edukacyjnego dla nauczycieli i uczniów. Przewodnik spotkał się z dużym zainteresowaniem wśród nauczycieli. Również w marcu Dom Spotkań z Historią dostosował scenariusze pakietu edukacyjnego do swojej oferty edukacyjnej i rozpoczął prowadzenie warsztatów dla szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
            ▪ PDF pakietu edukacyjnego FWPN „Polacy z wyboru” można pobrać tutaj:
            ▪ https://dsh.waw.pl/media/edukacja/Polacy%20z%20wyboru%20pakiet.pdf
 

8.03.2014 – Inauguracja serwisu internetowego „Polacy z wyboru” w Domu Spotkań z Historią. Jego prezentacji dokonali autorzy projektu: Tomasz Markiewicz, Tadeusz W. Świątek i Krzysztof Wittels. Na serwis składają się polska i niemiecka strona internetowa www.polacyzwyboru.pl i www.polenausfreierwahl.de oraz profil na Facebooku: www.facebook.com/Polacy-z-wyboru_Polen-aus-freier-Wahl. Polsko-niemiecki serwis internetowy jest pomyślany nie tylko jako rozwinięcie wystawy i albumu, ale jako adresowane do internautów forum wymiany informacji, a także źródło wiedzy o historii Warszawy. Nowoczesny serwis został przygotowany na komputery stacjonarne oraz urządzenia mobilne. Podczas prezentacji serwisu internetowego w DSH został wyświetlony film dokumentalny TVP pt. „Człowiek świętego imienia” (reż. Leszek Wasiuta. Teresa Gordon), którego bohaterem jest ostatni dyktator Powstania Styczniowego Romuald Traugutt, pochodzący z rodziny o korzeniach niemieckich.
 

1.08.-30.10.2012 – wystawa „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” gościła w warszawskim kościele ewangelicko-augsburskim Świętej Trójcy. Została zorganizowana z okazji 150. rocznicy urodzin bp. Juliusza Bursche, byłego duchownego parafii ewangelicko-augsburskiej Świętej Trójcy. Ekspozycja upamiętniła także 70. rocznicę jego męczeńskiej śmierci z rąk nazistów.
 

5.07.2012 – premiera albumu „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” w Domu Spotkań z Historią. W spotkaniu udział wzięli potomkowie opisanych w książce rodów. Obecni byli także Ambasador Niemiec Rüdiger Freiherr von Fritsch i wiceprezydent m.st. Warszawy Włodzimierz Paszyński.
 

11.02.2012-15.07.2012 – prezentacja wystawy „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” w Muzeum J.I. Kraszewskiego w Dreźnie. Warto dodać, że ekspozycja ma silny akcent saksoński – co piąta prezentowana na wystawie rodzina pochodzi z tego właśnie kraju związkowego.
 

9.08.2011-2.09.2011 – z okazji 20. rocznicy partnerstwa miast Warszawy i Berlina wystawa „Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” była prezentowana w berlińskim ratuszu (Berliner Rathaus). Patronat nad wystawą objęli Prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz oraz Urzędujący Burmistrz miasta Berlina Klaus Wowereit.
 

26.01.2010-18.04.2010 – wystawa „Polacy z Wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku” miała swoją premierę w Domu Spotkań z Historią w Warszawie. W uroczystym otwarciu, które odbyło się w mroźny styczniowy wieczór 26 stycznia 2010 r., wzięła udział liczna grupa warszawiaków, w tym potomkowie rodzin niemieckiego pochodzenia. Ekspozycja odbywała się pod patronatem Prezydent m.st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz. Obecni byli również m.in.: wiceprezydent m.st. Warszawy Włodzimierz Paszyński, minister pełnomocny ambasady Niemiec p. Andreas Meitzner, dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej dr Albrecht Lempp. Wystawie towarzyszył cykl imprez – spotkania z potomkami rodów, spacery po Warszawie ścieżką niemiecką, pokazy filmów dokumentalnych, warsztaty edukacyjne dla młodzieży, promocje książek i dyskusje.